La firma SEVI de Vinzenz Senoner ie coche nce la firma ANRI de Anton Riffeser stata un di majeri datëures de lëur de Gherdëina cun si belau 140 culaburadëures y 200 persones che laurova a cësa. La cësa Vastlé fova bele unida restrutureda ntëur l 1831 dal pere de Vinzenz, Josef Anton,  per mëter man de marciadé cun de pitla figures de lën y roba da fé damat. Do che n ova fat su na fabrich a Puntives l ann 1965, foven dl 1977 trapinei iló nce cun la sënta dla firma. Tla luegia dla cësa storica da Vastlé iel al didancuei na costruzion nueva.

Levisc (Alois) Riffeser à tl 1870 metù su una dla prima firmes da ferleigher per la chiena y souvenirs sun Plan da Tieja. Tl 1877 àl frabicà la cësa da de plu partimënc "Maciaconi" che l nuzova coche cësa da sté y sënta dla firma cun butëiga. Chësta butëiga vën nchinamei nunzieda te na taialongia de Leo Runggaldier sun la chiena de Gherdëina tlachernënta y sunënta. La frabica nstëssa fova cun la plaza de Dosses n mutif bënulù per nzijions storiches y chertes dl tëmp.

Johann Baptist Moroder, l fi de Josef Moroder Lusenberg y ntëur l 1900 nstës un di artisć plu mpurtanc de Gherdëina, à frabicà la Villa Venezia ti ani 1903/04 aldò de si proiec coche cësa d'abitazion tl stil neorenascimentel cun n śolder da seves de lën marmorisedes. Tacà leprò fovel n atelier da scultëur cun na cupola che lascia ite lum dal aut, ncuei Café Domino. Dan che chësta frabica ie unida fata su fovel tlo l mulin dl luech Planaces, la cësa da fever cun fujina y na sia.

La Villa Argentina lecorda n autere fat per Cordoba tl'Argentina de n'autëza de 23 metri y de na larghëza de 10 metri. Respunsabl per chësc autere, che ie zënzauter stat l majer che n à mei fat te Gherdëina, fova Josef Stuflesser (bera Pepi de Petlin) che ova do la Prima viera mundiela sëurantëut la firma d'ert sacrela de Christian Mahlknecht tla streda J.B. Purger. Cun l davani dl autere fat per Cordoba à Stuflesser cumprà tl 1920 chësta cësa y spustà tlo ca si abitazion y l ufize dla firma.

La frabica da de plu partimënc ie unida fata su tl 1890 dal scultëur y ferleigher Anton Sotriffer. Tlo àl dl 1920/21 giaurì na butëiga te chëla che l univa vendù maiadives y uni sort de bëns, danter l auter nce scultures y chiena de lën che l cumprova da produtëures defrënc dla valeda y lasciova n pert depënjer. Coche spirt inuvatif sperimentova Sotriffer ti ani de crisa danter la doi vieres cun materiai y prodoc nueves. La butëiga Sotriffer ie mo al didancuei.