Johann Baptist Moroder, l fi de Josef Moroder Lusenberg y ntëur l 1900 nstës un di artisć plu mpurtanc de Gherdëina, à frabicà la Villa Venezia ti ani 1903/04 aldò de si proiec coche cësa d'abitazion tl stil neorenascimentel cun n śolder da seves de lën marmorisedes. Tacà leprò fovel n atelier da scultëur cun na cupola che lascia ite lum dal aut, ncuei Café Domino. Dan che chësta frabica ie unida fata su fovel tlo l mulin dl luech Planaces, la cësa da fever cun fujina y na sia.

La Villa Argentina lecorda n autere fat per Cordoba tl'Argentina de n'autëza de 23 metri y de na larghëza de 10 metri. Respunsabl per chësc autere, che ie zënzauter stat l majer che n à mei fat te Gherdëina, fova Josef Stuflesser (bera Pepi de Petlin) che ova do la Prima viera mundiela sëurantëut la firma d'ert sacrela de Christian Mahlknecht tla streda J.B. Purger. Cun l davani dl autere fat per Cordoba à Stuflesser cumprà tl 1920 chësta cësa y spustà tlo ca si abitazion y l ufize dla firma.

La cësa Plan de Mureda ie unida frabicheda dl 1834 dal maracdënt de galantaries Jan Matie Moroder da Scurcià coche cësa da sté d'instà y nuzeda plu tert coche cësa de residënza. Si fions, i fredesc Levigi y Franz, espurtova da tlo demez cun l inuem "Gebrüder Moroder" dal 1869 roba da fé damat te duta l'Europa. Nia dalonc fovel n pitl magasin (ncuei "Pension Sole") ulache i produtëures menova de sada si marcanzia. Sun la luegia dl vedl tublà, fat su dl 1849, iel ncuei la scola elementera de Urtijëi.

L luech da Stufan (ncuei Villa Margherita) ie una dla lueges de nridlamënt storiches de Urtijëi. Dl 1872 y dl 1882 à l costrutëur d'auteresc y ferleigher Josef Rifesser sr. restruturà y amplià l mesc da doi frabiches l tramudan te na firma d'ert sacrela y d'aredamënt da dlieja cun berstotes per scultëures y tislaria. Ntëur l 1900 fova la firma una dla gran mprejes de costruzion d'auteresc de Urtijëi. L fi, bera Śepl da Stufan (Josef ir), à menà inant la firma y giaurì na filiala a Persenon dlongia la stazion.

La frabica da de plu partimënc ie unida fata su tl 1890 dal scultëur y ferleigher Anton Sotriffer. Tlo àl dl 1920/21 giaurì na butëiga te chëla che l univa vendù maiadives y uni sort de bëns, danter l auter nce scultures y chiena de lën che l cumprova da produtëures defrënc dla valeda y lasciova n pert depënjer. Coche spirt inuvatif sperimentova Sotriffer ti ani de crisa danter la doi vieres cun materiai y prodoc nueves. La butëiga Sotriffer ie mo al didancuei.